Leidinggeven in uitdagende tijden: want bij het nieuwe bedrijfsleven hoort een nieuwe leiderschapsstijl

Na de afgelopen periode is de aanloop naar het ‘nieuwe normaal’ voor iedereen bezaaid met uitdagingen. Ook als manager blijf je niet bespaard van de impact van corona en krijg je heel wat gewicht op je schouders. Naast de psychosociale impact die iedereen ervaart, beïnvloedt Covid-19 ook drie belangrijke aspecten van je functie als leidinggevende.

In de meeste bedrijven is de manier van werken sinds corona aardig omgegooid. Het grootste aandeel van de medewerkers werkt (deeltijds) van thuis uit en de doelen en prioriteiten zijn vaak, al dan niet tijdelijk, verschoven. Maar binnen die veranderende omstandigheden moet je als leidinggevende nog steeds de productiviteit van je mensen blijven managen en opvolgen. Je staat dus voor de uitdaging om in een mum van tijd te herontdekken hoe je dat best kan doen.

Ook als manager ben je niet immuun voor de mentale impact van een crisis. Naast je eigen zorgen en vermoeidheid moet je daarenboven de emoties van je medewerkers managen. In de eerste fase van de crisis was er veel solidariteit, samenhorigheid en strijdvaardigheid. Hoe langer de crisis aanhield, hoe meer je die motivatie misschien zag wegebben en hoe meer energie het kost om je mensen te blijven motiveren.

De coronacrisis vormt voor heel wat leidinggevenden een oefening in het loslaten van de controle. Nu je fysiek minder vat hebt op je medewerkers, is de vertrouwensband tussen jou en je mensen belangrijker dan ooit. De controle loslaten en je mensen het vertrouwen gunnen dat ze verdienen is niet makkelijk, maar de afgelopen periode leert je dat het ook een positieve ervaring kan zien. De vraag is nu alleen: hoe ga je de lessen die je de afgelopen maanden kon trekken ook vasthouden?

Corona bood je het levende bewijs dat je in het (bedrijfs)leven niet alles kan controleren. In plaats van vast te houden aan je oude manier van leidinggeven en alles meetbaar proberen te maken is vertrouwen in het nieuwe normaal de sleutel tot succes.

Dat vertrouwen kan er enkel zijn wanneer je een proces creëert waarin de doelen die je hebt voor je medewerkers heel duidelijk zijn. Dat is vaak waar het fout loopt. Wanneer je mensen vanop afstand moet aansturen is het van essentieel belang dat je het impliciete expliciet maakt. Een duidelijke definitie van de resultaten die je verwacht is noodzakelijk om vanop afstand naar hetzelfde doel te werken.

Tot slot valt of staat goed leiderschap in uitdagende tijden met ondersteuning. Investeer in de relaties met je medewerkers en maak emoties bespreekbaar. Wees oprecht betrokken bij het welzijn van je team en toon dat er ruimte is voor een persoonlijk gesprek en individuele vragen.

Voor veel leidinggevenden zijn vertrouwen, feedback en ondersteuning geen nieuwe begrippen. Maar in uitdagende tijden raakt de balans tussen die drie zaken soms zoek. In dat geval bestaat de oefening eruit om een nieuw evenwicht te vinden, zonder daarbij de lat te verlagen of je mensen net te veel druk op te leggen.

De emotionele impact van de coronacrisis is misschien wel de grootste valkuil van allemaal. In moeilijke tijden zoeken mensen helden. Als leidinggevende is het heel verleidelijk om die rol te proberen aannemen. Je wilt voldoen aan de verwachtingen van je team en voelt een enorme verantwoordelijkheid. Daardoor creëer je het idee dat jij buiten de crisis staat en dat je alle antwoorden hebt. Dat is natuurlijk onmogelijk.

Als manager ben je ook maar een mens en heb je ook niet alle wijsheid in pacht. Durf die kwetsbaarheid tonen. Je maakt mensen niet veerkrachtiger of meer bestand tegen stress door ze te veel te beschermen of te beschutten van de moeilijke zaken. Wel integendeel. Toon liever dat emoties er mogen zijn. Dat je ze moet toelaten, aanvaarden en bespreekbaar moet maken. Zo creëer je een klimaat van psychologische veiligheid waarin mensen zich comfortabel voelen om over hun gevoelens en worstelingen te spreken.

In dat klimaat moet jij natuurlijk het goede voorbeeld geven. Niet alleen door zelf open te zijn over je kwetsbaarheid, maar ook door zorg te dragen voor jezelf. Al te vaak focussen leidinggevenden zich op de emoties van hun medewerkers, maar vergeten ze aandacht te hebben voor hun eigen gevoelens of uitdagingen. Nochtans kan je maar empathisch blijven voor je mensen als je daar de mentale capaciteit voor hebt. Wees daarom een rolmodel in welzijn en zelfzorg en je zal merken dat je medewerkers dat ook gaan doen.

Ben jij die mentale capaciteit verloren na deze bijzonder veeleisende periode? Dan is dat niets om je over te schamen. Aarzel niet om de hulp van een derde in te schakelen, voor jezelf, maar ook voor je medewerkers. Zo kan je collega’s in contact brengen met elkaar of met een gespecialiseerde arbeidspsycholoog of coach die jou kan bijstaan in het managen van de emoties van je medewerkers.

Een van de meest tastbare veranderingen die de coronacrisis meebracht is natuurlijk de verschuiving naar de virtuele wereld. In die online omgeving zijn we vaak geneigd om veel efficiënter en taakgerichter te werk te gaan. Dat heeft natuurlijk voordelen, maar kan ook een valkuil zijn.

Nochtans leent een virtuele setting zich heel goed tot coaching. Onderzoek toont aan dat mensen het vaak makkelijker vinden om zich kwetsbaar op te stellen in een digitale omgeving, omdat er een aantal barrières wegvallen. Dat maakt het gemakkelijker om je bloot te geven en eerlijk te zijn. Als leidinggevende is het dan natuurlijk belangrijk om die ruimte te creëren. Wees je ervan bewust dat een virtuele omgeving het potentieel heeft om heel snel te gaan en bouw bewust momenten van vertraging en reflectie in. Neem de tijd om samen met je mensen na te denken, pauze te nemen, stil te staan bij emoties en erover te praten.

Jij en je team zijn samen in de storm beland, en je zal die ook samen trotseren. Vergis je echter niet: als leidinggevende hoef je niet de vuurtoren te zijn. Die rol wordt beter ingevuld door een gezamenlijk doel, a sense of purpose waar je met z’n allen samen naartoe kan werken.  Daarin ben jij de kapitein die een goede samenwerking faciliteert. Je bent de lijm die alles kan samenhouden, maar dat altijd doet in teamverband.

Ga samen met je mensen na wat jullie gezamenlijke doel is voor de komende periode en werk ook samen een actieplan uit. Heb daarbij aandacht voor de individuele fase waarin mensen zich bevinden. Sommige medewerkers zullen staan te popelen om in actie te schieten, anderen zijn er misschien nog niet klaar voor. Challenge iedereen op z’n eigen tempo en beantwoordt samen de vraag: waar willen we naartoe in het nieuwe normaal? Welk scenario het uiteindelijk ook wordt: als je samen met je mensen aan een dat plan werkt, zullen jullie ook samen klaarstaan om dat nieuwe doel te bereiken. Want samen sta je sterk.